Sprawdź, po co jest legitymacja osoby niepełnosprawnej i jak ją uzyskasz

Masz orzeczenie o niepełnosprawności, ale nie wiesz, jakie korzyści z tego wynikają? A może słyszałeś o legitymacji osoby niepełnosprawnej, ale nie jesteś pewien, jak ją wyrobić i do czego uprawnia? To dokument, który może znacząco ułatwić Ci codzienne życie – dając dostęp do ulg w komunikacji miejskiej, tańszych biletów do instytucji kultury czy nawet zwolnienia z niektórych opłat. Jednak aby z niego odpowiednio skorzystać, musisz wiedzieć, jak go zdobyć i jakie prawa w związku z tym Ci przysługują.

W tym artykule znajdziesz wszystko, co powinieneś wiedzieć, czym jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. Poprowadzimy Cię od procesu jej wyrabiania, przez zasady użytkowania, aż po listę przywilejów, które Ci zapewnia. Dowiesz się również, czym różni się legitymacja wydawana przez ZUS od tej, która faktycznie potwierdza niepełnosprawność. Nie trać czasu na szukanie informacji w różnych miejscach. U nas znajdziesz konkretne wskazówki, dzięki którym bez problemu uzyskasz dokument i zaczniesz w pełni korzystać z przysługujących Ci praw.

Co daje legitymacja osoby niepełnosprawnej?

Legitymacja osoby niepełnosprawnej to nie tylko dokument potwierdzający Twój status, ale także przepustka do wielu ulg i ułatwień. Z legitymacją możesz łatwo potwierdzić swoje uprawnienia, bez konieczności noszenia orzeczenia o niepełnosprawności. To wygodne rozwiązanie, zwłaszcza w codziennych sytuacjach. Warto jednak pamiętać, że niektóre instytucje mogą wymagać okazania dodatkowo dokumentu tożsamości.

Jak uzyskać legitymację osoby niepełnosprawnej?

Osoba z potwierdzoną niepełnosprawnością może ubiegać się o specjalną legitymację. Aby ją otrzymać, musisz posiadać aktualne orzeczenie o niepełnosprawności i złożyć wniosek w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności, zgodnym z Twoim miejscem zamieszkania. Wniosek może również złożyć Twój przedstawiciel ustawowy.

Co jest potrzebne do wyrobienia legitymacji osoby niepełnosprawnej?

Aby uzyskać dokument, przygotuj:

• wniosek o jego wydanie,
• kopię orzeczenia (oryginał do wglądu),
• zdjęcie o wymiarach 3,5 x 4,5 cm.

Formularz można pobrać ze strony internetowej lub w urzędzie. Wniosek składa się osobiście w wersji papierowej, a przy składaniu warto mieć przy sobie dowód osobisty. Wyrobienie legitymacji jest bezpłatne, ale w przypadku zgubienia koszt duplikatu wynosi 15 zł.

Ile ważna jest legitymacja osoby niepełnosprawnej?

Legitymacje wydawane są przez Powiatowe i Miejskie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Okres ważności dokumentu zależy od Twojego wieku oraz terminu, na który masz wydane orzeczenie:

• do 5 lat – dla dzieci poniżej 16 lat,
• do 10 lat – dla dorosłych do 60. roku życia,
• bezterminowo – dla osób powyżej 60 lat.

Czym wyróżnia się nowy wzór legitymacji osoby niepełnosprawnej?

Od 1 września 2017 roku legitymacja osoby niepełnosprawnej ma nowy wygląd. Zamiast papierowego dokumentu, wprowadzono plastikową kartę, przypominającą dowód osobisty. Jeśli posiadasz bezterminową legitymację wydaną przed tą datą, nie musisz jej wymieniać. Wciąż pozostaje ważna.

Nowa legitymacja zawiera:

• imię, nazwisko i numer PESEL właściciela, dzięki czemu nie wymaga wymiany po zmianie nazwiska,
• zdjęcie,
• oznaczenia w alfabecie Braille’a,
• unikalny numer dokumentu,
• stopień niepełnosprawności i symbol przyczyny – jeśli zaznaczysz to we wniosku,
• datę ważności,
• napisy w języku angielskim i francuskim.

Informacje o niepełnosprawności są zapisane w kodzie QR. To początkowo sprawiało pewne trudności z korzystania z dokumentu – np. konduktorzy mieli problem z ich odczytaniem. Jeśli nie zdecydujesz się na umieszczenie symboli niepełnosprawności na legitymacji, powinieneś zawsze mieć przy sobie orzeczenie o niepełnosprawności.

Jakie ulgi przysługują osobom z legitymacją?

Dzięki temu dokumentowi niezależnie od stopnia niepełnosprawności możesz skorzystać z:

• tańszych lub darmowych przejazdów komunikacją miejską,
• ulgi rehabilitacyjnej,
• zwolnień podatkowych,
• zniżek na bilety wstępu do muzeów, teatrów i innych instytucji kulturalnych,
• zwolnienia z opłaty abonamentu RTV.

Jakie ulgi przysługują osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności?

Legitymacja osobie niepełnosprawnej w stopniu znacznym poza powyższymi przywilejami daje prawo do:

• 37% zniżki na bilety kolejowe w drugiej klasie pociągów pośpiesznych, ekspresowych, IC i EC,
• 49% zniżki na przejazdy pociągami osobowymi.

Osoby niewidome ze znacznym stopniem niepełnosprawności mogą korzystać z jeszcze wyższych ulg:

• 51% zniżki na bilety w drugiej klasie pociągów pośpiesznych, ekspresowych, IC i EC,
• 93% zniżki na przejazdy pociągami osobowymi,
• 95% ulgi dla przewodnika osoby niewidomej (jeśli ukończył 13 lat).

Pamiętaj! Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą zostać zwolnione z praktycznego egzaminu na prawo jazdy kat. B, jeśli egzamin odbywa się w przystosowanym pojeździe.

Jakie zniżki przysługują osobom z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności?

Osoby niewidome ze stopniem umiarkowanym mają prawo do:

• 51% ulgi na przejazdy pociągami pośpiesznymi, ekspresowymi, IC i EC,
• 93% ulgi na przejazdy pociągami osobowymi,
• 95% ulgi dla przewodnika osoby niewidomej (przewodnik musi mieć co najmniej 13 lat).

Jakie ulgi mają dzieci i studenci z niepełnosprawnością?

Osoby uczące się do 24. roku życia mogą korzystać z 78% zniżki na bilety kolejowe na trasie między domem a:

• szkołą, przedszkolem, poradnią psychologiczno-pedagogiczną,
• zakładem opieki zdrowotnej lub placówką rehabilitacyjną.

Aby skorzystać z ulgi, trzeba mieć legitymację oraz dokument potwierdzający cel podróży, np. zaświadczenie o wizycie lekarskiej. W przypadku przejazdów do szkoły wystarczy Ci legitymacja szkolna.

Czy legitymacja ZUS daje takie same prawa?

Dokumenty wydawane przez ZUS i KRUS potwierdzają status rencisty, ale nie są równoznaczne z orzeczeniem o niepełnosprawności. Legitymacja ZUS nie daje prawa do ulg i innych przywilejów dostępnych dla osób niepełnosprawnych.

Czy powstanie e-legitymacja dla osób niepełnosprawnych?

Na wniosek osób niepełnosprawnych planowane jest wdrożenie elektronicznej wersji legitymacji w aplikacji mObywatel. Projekt miał zostać ukończony w drugim kwartale 2023 roku.

Jak legitymacja osoby niepełnosprawnej ułatwi Ci codzienne życie?

Posiadanie legitymacji osoby niepełnosprawnej to nie tylko formalność, ale przede wszystkim realna pomoc w codziennym życiu. Dzięki niej możesz korzystać z ulg na przejazdy, tańszych biletów do instytucji kulturalnych czy zwolnień z niektórych opłat. Jest to także wygodniejsza alternatywa dla orzeczenia o niepełnosprawności – wystarczy ją okazać, by potwierdzić swoje uprawnienia. Jeśli jeszcze jej nie masz, warto złożyć wniosek, aby móc w pełni korzystać z przysługujących Ci przywilejów.

Pamiętaj, że dokument ten jest ważny przez określony czas – w zależności od wieku i rodzaju i długości terminu orzeczenia. Jeśli Twoja legitymacja straci ważność, konieczne będzie jej odnowienie. A jeśli chcesz mieć jeszcze łatwiejszy dostęp do swoich uprawnień, warto śledzić informacje o planowanym wdrożeniu e-legitymacji w aplikacji mObywatel. To rozwiązanie może jeszcze bardziej ułatwić korzystanie z przysługujących Ci ulg i praw.

Źródła

• Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r.  (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046, ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2017 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. poz. 1541)